Bouw je eerste vliegende schaalmodel - door Michael Stuart

English translation

Dit deel van mijn website is een vertaling van de zeer uitgebreide bouwbeschrijving die Michael Stuart heeft gemaakt voor het bouwen van een vliegend schaalmodel.

Wout Moerman

Bespannen van de vleugels

Ik weet niet waarom, maar de bovenkant van de vleugels lijkt het lastigste onderdeel te zijn om te bespannen. Vooral als de voorlijst aan de onderzijde van het profiel ligt zoals bij dit model. Daarom bespan ik (Michael Stuart) de bovenkant eerst, dan hebben we dat maar weer gehad.

We hebben dus een stuk spanpapier nodig om het deel tussen de middelste en buitenste ribben te bespannen. Zorg ervoor dat de vezelrichting evenwijdig loopt met de liggers.
 

Leg het spanpapier gelijk met de middelste rib en breng wat thinner aan bij de middenligger waar de verstevigingsdriehoekjes zitten.
 

Kwast nu wat thinner over het spanpapier bij de voor en achterlijst en wrijf het papier aan. Werk hierbij van het midden naar de tip.
 

Naarmate je verder naar de tip werkt zal je wat verse thinner moeten aanbrengen. Denk eraan dat we het papier alleen vast zetten aan de middelste rib, de buitenste rib, de voor en de achterlijst - dus NIET aan de rest van de ribben.
 

Wanneer je bij de buitenste rib komt moet je er op letten dat het spanpapier strak over deze rib ligt. Soms heb j teveel speelruimte en dan moet je, om een kreukel te voorkomen, het papier zijdelings naar de voor en achterlijst toe bewegen. Misschien is wat extra thinner nodig om te zorgen dat het papier te verschuiven is.
 

Wanneer het is gedroogd kan je de overstekende delen wegsnijden met een scalpel. Het papier aan de eindlijst kan ook met een schuurblokje worden verwijderd.

Een dikke laag spanlak wordt aangebracht over de buitenste rib.
 

Als de spanlak droog is wordt de tip bespannen door weer thinner op het spanpapier te kwasten.
 

En dit is het uiteindelijke resultaat.
 

De onderzijde is veel eenvoudiger omdat deze vlak is en gewoon met een enkel stuk spanpapier kan worden bespannnen.
 

Ik heb deze foto geplaatst om te laten zien dat je op dit moment nog niet de mooie strakke bekleding hebt die je misschien al zou verwachten. Dus als het er bij jou ook zo uit ziet: geen paniek!
 

Wanneer het spanpapier met water wordt gespannen moet de vleugel vlak worden gehouden. Ik gebruik een paar stukjes 3 mm balsahout om de vleugel van het oppervlak van de bouwplank af te houden. Dit maakt het mogelijk om wat lucht aan de onderkant van de vleugel te laten stromen zodat deze goed kan drogen.
 

Span eerst de ene vleugel, en pas dan de andere. Hier is een vleugelhelft aan beide zijden bespoten met water.
 

Het is je misschien opgevallen dat er een extra stukje hout onder de eindlijst te zien is. De reden hiervoor is dat ik de vleugeltip wat wash-out wilde geven. Wash-out is een negatieve tipverdraaiing die zorgt voor extra stabiliteit van het model. Het is heel waarschijnlijk dat een van nature stabiel model als de Swift dit helemaal niet nodig heeft, maar ik doe dit standaard op al mijn modellen. Voor dit model gebruikte ik 1,5 mm voor elke tip.

We kunnen nu een ingewikkelde discussie voeren over het gebruik van differentiele wash-out op bde vleugels om het vluchtpatroon aan te passen, maar ik denk dat dat maar moet wachten voor een ander artikel.
 

Handige dingen, kruidenpotjes.

Hier is het resultaat nadat beide vleugels zijn gespannen. Je zult verrast zijn hoe sterk en stijf de vleugel nu geworden is.
 

Deze foto is leuk om te vergelijken met de foto van voor het spannen. Alhoewel niet geheel perfect zijn kreukels bij de voorlijst vermeden en ik ben ervan overtuigd dat de extra driehoekjes hierbij hebben geholpen.
 

Nu wat aandacht voor het staartvlak - dit is erg eenvoudig te bespannen met 1 stuk spanpapier op elke kant. 
 

De randen worden verwijderd met schuurpapier. 
 

En het staartvlak is hier volledig bespannen:
 

Het kale balsa van de zijkant valt natuurlijk wel op wanneer je donker spanpapier gebruikt, maar dit maakt niet uit als je het model gaat spuiten. Maar je kunt ook de randen van het spanpapier ruim afknippen in plaats van weg te schuren. De overlap die je nu hebt kan je nat maken met water en voorzichtig omvouwen. Vervolgens zet je het met een ruime hoeveelheid thinner vast. Of je gebruikt een lijmstick om de randen vast te lijmen.
Dit geldt natuurlijk ook voor de vleugels.

Nu is het tijd om mijzelf te beschermen tegen schadeclaims, dus denk erom:  "DON'T TRY THIS AT HOME" !
Maar ik zou zelf eigenlijk willen zeggen: "wees voorzichtig". Het kan veilig zijn om handschoenen te dragen bij de onderstaande stappen (wat ik overigens zelf niet deed, wat betekent dat ik volkomen onverantwoordelijk ben...).

Waarom ga ik het staartvlak stomen? Wel, een spray met water zal dit kwetsbare onderdeel ongetwijfeld veranderen in een wokkel. Het kan gewoon de krimp van het papier niet aan. Je zou ook alcohol kunnen gebruiken (of spiritus) wat een minder sterke krimp geeft.
Als je het spanpapier boven een ketel met kokend water houdt zie je het papier slap worden. Wanneer dat gebeurt leg je het staartvlak op en vlakke ondergrond en je plaatst wat gewichtjes op de buitenrand. Op deze manier laat je het staartvlak grondig drogen.

 

Ik zei al dat kruidenpotjes handig zijn. Als er nog steeds stukje spanpapier wat hobbelig zijn kan je nog eens stomen of een beetje speeksel op het probleemgebied doen. Deze truuk werkt overal, ook op de romp en vleugel die je al met water gespannen hebt. Blijkbaar zit er iets in speeksel wat nog net wat meer krimp geeft.
 

Hier het bewijs dat het staartvlak volledig vlak is. Zo moet je staartvlak er uitzien nadat het spanpapier is gespannen. Als het toch is kromgetrokken moet je door de zure appel heen bijten en het spanpapier verwijderen. En dan weer opnieuw proberen. Je krijgt onherroepelijk problemen wanneer je probeert te vliegen met een model met een krom staartvlak.
 

Tijd voor een vraag: moet het kielvlak worden bespannen of niet? Als het model wordt afgewerkt met gekleurd spanpapier is het antwoord uiteraard ja. Als het model gespoten wordt is het niet noodzakelijk, maar het geeft een meer gelijkmatig oppervlak en verbergt de houtnerf van het balsa. Je hebt ook minder verf nodig om het kielvlak bij de rest van het model te laten passen. Waarschijnlijk wordt het bespannen balsa sterker ook. 

Het gaat heel eenvoudig - breng gewoon een royaal stuk spanpapier aan op beide zijden. Het kielvlak was al voorbehandeld met poriënvuller en een laag spanlak. Daardoor is het spanpapier weer vast te zetten door thinner over het papier te kwasten. Door beide zijden gelijktijdig te bespannen is er minder kans op het kromtrekken van het hout. Het is niet nodig om het spanpapier met water na te spannen.
 

Hieronder is het afgewerkte onderdeel. Ik gebruikte een schuurstokje om het overtollige spanpapier te verwijderen. Als je ziet dat er wat losse randjes spanpapier zijn ga je met een natte vingertop hier overheen en daarna met een kwastje thinner. Het vochtige tissue zal zich makkelijker over de rand laten vastzetten dan droog tissue.
 

Alles wat nu nog moet gebeuren is het spanlakken van de onderdelen die we in de laatste twee hoofdstukken hebben bespannen. Ik ben er van overtuigd dat het spanpapier al mooi strak moet zitten voordat het model wordt gelakt. Als je nu nog rimpels hebt zullen ze niet verdwijnen door de spanlak.

Ik gebruik overigens niet-spannende lak (in Nederland kan je dan het best Graupner Spanlack nemen, Wout Moerman). In de oude jampot zit lak die voor de helft is verdund met thinner en het hele model krijgt slechts een enkele laag.

Ik gebruik een oud penseel om de lak aan te brengen en probeer een mooie gelijkmatige laag aan te brengen. Het is eenvoudig te zien waar de lak is aangebracht zolang de lak nog nat is omdat het papier dan bijna doorzichtig wordt. Je hoeft dus niets over te slaan. Dit karwij stinkt enorm dus doe dit buiten of anders op en goed geventileerde plaats.
 

Ook al is deze lak verkocht als niet-krimpend neem ik geen risico. Daarom klem ik de vleugels en staartvlak een paar uur vast op een vlakke ondergrond. Laat de lak eerst even een beetje drogen, anders plakken ze lelijk vast aan het oppervlak. Dit vastklemmen hoeft niet voor de romp en het kielvlak.

Kijkend naar deze foto ben ik er van overtuigd dat mijn lang gekwelde vrouw zal wensen dat ik een andere, minder stinkende hobby heb, die een eind bij de keuken vandaan kan plaatsvinden. 
 

Tijd voor weer een gewichtscontrole. Hier zijn alle onderdelen die ik tot nog toe heb gemaakt, bespannen en gelakt en klaar voor montage. Ik ben erg blij met de 13 gram, ik ben benieuwd hoe het eindgewicht is als alle details zijn toegevoegd.
 

De volgende stap is het maken van de propeller, wielen en details.

Michael Stuart

Start ] Wout Moerman ] Projecten ] Bouwtekeningen ] Bouwcursus ] fotogallerij ] Tips ] Links ]

Inhoudsopgave
Inleiding
1: Wat heb je nodig?
2: Aan de slag!
3: Bouwen van de romp
4: Het landingsgestel
5: Voltooien van de romp
6: De vleugels
7: Bespannen van de romp
9: Propeller, wielen en details
10: Samenvoegen en schilderen
11: Afwerking en detailering
12: Vliegt'ie?

Bijlagen
A: Kleurenschema's
B: Veron Tru-Flite modellen
C: Tips van Chris Strachan
D: Voltooide modellen
laatst gewijzigd op 10-nov-2012